Jak wykształcić kadry zielonej gospodarki?

Czy się to komuś podoba, czy nie, już wkrótce technologie bazujące na odnawialnych źródłach energii będą ważną częścią gospodarki. Trzeba się do tego przygotować. Także na rynku pracy, gdzie trzeba przygotować odpowiednie kadry. Tam też ogromną rolę odegra doradztwo personalne.

W Niemczech już teraz kilkaset tysięcy ludzi pracuje w zawodach określanych jako „green collars”, zielone kołnierzyki. To takie profesje, które związane są z pozyskiwaniem energii z odnawialnych źródeł czy termomodernizacji budynków. Wymagają nieco innych niż dotychczas kwalifikacji i umiejętności.

Opublikowane niedawno opracowanie Międzynarodowej Organizacji Pracy pokazuje, że szkolenie kadr do nowych zawodów musi odbywać się od najwcześniejszych etapów edukacji. Na tym etapie niezbędne jest odpowiednie doradztwo personalne, które wskaże uczniom możliwości związane z pracą w sektorze zielonych technologii.

Dlaczego doradztwo zawodowe jest tak istotne? Ponieważ bez wykształconych kadr trudno będzie prowadzić konkurencyjne działania gospodarcze. Strukturalne niedopasowanie kwalifikacji pracowników do rynku pracy może rodzić problemy, które obniżą szanse przedsiębiorstw na rozwój.

W jakich zawodach potrzebni będą specjaliści? Na przykład – asystent techniczny do spraw odnawialnych źródeł energii. Jego zadaniem jest – według opracowania ILO – nadzór i utrzymanie w sprawności urządzeń generujących prąd. Może to dotyczyć zarówno biogazu czy biopaliw, jak i energii słonecznej.

Innym zawodem może być technik ds. paneli solarnych. To on będzie kalkulował ich moc, a następnie budował gotowe instalacje. Przyda się zarówno tam, gdzie panele słoneczne będą używane do produkcji prądu jak i tam, gdzie będą podgrzewać wodę.

Nowe zawody wymagać będą nowych umiejętności. Z różnych dziedzin. Począwszy od wiedzy na temat technologii komputerowych i sieciowych, przez technikę sensoryczną i pneumatykę, aż po podstawowe rozumienie praw mechaniki, kwasów czy gazów.

Przykładem tego, jak potrzebne jest doradztwo zawodowe na każdym etapie edukacji, zwłaszcza w kontekście zielonych zawodów, może być niemieckie badanie dotyczące studentów na kierunkach związanych z ekologią.

W 2003 roku zarządzanie odpadami studiowało 224 studentów. W roku 2009 było ich już tylko 132. Ponad czterdziestoprocentowy spadek wyjaśniany jest min. kiepskim wizerunkiem branży. Kojarzy się ona bowiem z brudem, śmieciami i niskimi kwalifikacjami, a więc także – zarobkami.

Jeśli ten wniosek jest prawdziwy, doradztwo personalne będzie jeszcze bardziej potrzebne. Dlaczego? Bo na etapie edukacji średniej czy zawodowej większość uczniów może wybierać zawody, które kojarzą im się z pracą atrakcyjną.

Problem w tym, że atrakcyjne zawody nie są wcale tymi, które są najbardziej potrzebne. Z reguły też dają mniejszą pewność zatrudnienia i niższe (przeciętnie) zarobki. Z faktu, że kilku socjologów występuje regularnie w telewizji, a kilku innych prowadzi ciekawe badania naukowe nie wynika, że większość też dojdzie do takiego etapu. Najprawdopodobniej stanie się dokładnie przeciwnie.

Rolą doradztwa zawodowego będzie więc wyjaśnienie młodzieży mechanizmów kształtujących popyt na poszczególne zawody. A także przekonanie uczniów, że zajęcia wymagające i pozornie mało ciekawe, jak choćby wspomniany wcześniej asystent techniczny, będą nie tylko poszukiwane ale i opłacalne. W ten sposób możliwe będzie tworzenie wykwalifikowanych kadr, które przyczynią się do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw i gospodarki jako całości.