Monety z czasów władców angielskich

Po Wojnie Dwóch Róż pierwszy rok panowania Henryka VII (1485-1509), początek dynastii Tudorów, to koniec średniowiecza w Anglii. Również w numizmatyce, podobnie jak w Polsce, monety nowych królów wróżą początek renesansu „w stylu Tudorów”. Nowy król przez zręczną politykę finansową, przez oparcie się na nowej  szlachcie wiejskiej   (gentry),  na drobnych posiadaczach ziemskich  (yeomen) i tworzącej się właśnie warstwie mieszczaństwa, zbudował silną władzę wykonawczą. Uniezależnił się prawie całkowicie od parlamentu. Za panowania Henryka VII był on zwoływany zaledwie siedem razy. Ten kierunek polityki wewnętrznej kontynuowali jego następcy: Henryk VIII, 1509-1547, i jego córka Elżbieta I, 1558-1603. Władza ich była jakby odrodzeniem potęgi cesarzy rzymskich z I w., którzy nie zawsze liczyli się z prawem i mieli usprawiedliwienie, że stworzyli potęgę państwa. Teraz my jesteśmy raczej po stronie romantycznej Marii Stuart. Każdy kto przyjeżdża do Anglii uderzony jest jednak szacunkiem dla wszystkiego, co łączy się z pamięcią Elżbiety I. W Canterbury dostajemy podwieczorek w pokoju, który służył jej za sypialnię w czasie pobytu w tym mieście.

Tudorowie, zgodnie z wielkim wzorem i w zgodzie z nową modą, przejmowali pewne elementy Rzymu antycznego. Renesans ten był nie tylko naśladowaniem dekoracji. Henryk VIII i jego córka, dziecko Anny Boleyn – matki skazanej przez ojca na śmierć, używali świadomie, a może i z cynizmem, religii jako narzędzia panowania. W zakresie gospodarki Elżbieta uznała ogromne znaczenie dobrego pieniądza kruszcowego. W jego zaś formie podjęła po pierwszych Tudorach rzymski i odrodzony w renesansie zwyczaj umieszczano na monety wyraźnego portretu panującego. Jak cesarze doceniła wartość swojego portretu, który znajdzie się w rękach każdego poddanego i będzie z czcią oglądany.   ‚

Wprowadzenie wiernego portretu króla na monetę angielską nastąpiło wcześniej, już za panowa­nia Henryka VII. Nowy złoty sovereign (około 15,55 g), moneta szeroka, piękna, pokazywała króla w majestacie, siedzącego na tronie. Równocześnie, zgodnie z duchem czasu, wprowadził król do obiegu monetę portretową z popiersiem swoim z profilu. Był to srebrny groat o wadze około 2,77 g. Pierwsza angielska moneta portretowa to prawdopodobnie dzieło zdolnego rytowni­ka, Aleksandra de Bruchsella. który pracował w mennicy Tower i miał przydomek „ojca angielskiej monety portretowej”. Obok monety groat był srebrny pół groat i nowy nominał srebrny wartości 12 pensów, określany najczęściej jako shilling. Wzorowano go na włoskim testonie, a regularną monetą stał się dopiero za Henryka VIII (1509-1547). Te zmiany w Anglii odpowiadały dokładnie przemianom monety renesansowej. Przypomnijmy podobną rewolucję w Polsce i piękne monety portretowe pierwszego renesansowego króla polskiego, Zygmunta Starego.

Do codziennego użytku służył srebrny penny (około 0,64 g), pół penny i rzadko wybijany srebrny także farthing (0,20 g). Syn i następca Henryka VII, Henryk VIII miał w pierwszym okresie panowania ważniejsze kłopoty i przez 16 lat, w okresie 1509-1525, wybijano dalej monety z portretami ojca. Dopiero w roku 1526 umieszczono twarz Henryka VIII z profilu, a w roku 1544 portret jego en face na srebrze.

Ta nowa moneta, srebrny teston (około 7,77 g) zwany później shilling, największa dotąd rozmiarami moneta angielska, zasługuje na baczną uwagę. Jest to typowa moneta renesansowa władców epoki odrodzenia, którymi byli m. in. Karol V i Franciszek I. Portret na niej był tak udany, że przeszedł na inne monety srebrne. Przedstawiano na niej twarz króla brodatego, w koronie, postarzałego, według szkicu rysunkowego Holbeina. Pomimo płaskiego opracowania reliefu podobieństwo portretu jest wyraźne.

Stopka autorska: monety – http://www.monety-news.pl