Kanut Wielki – najpotężniejszy władca, o którym nie słyszeliście

W połowie jedenastego wieku tylko jeden władca może się równać wpływami z cesarzem Henrykiem III. To Kanut Wielki, król Danii, Norwegii i Anglii, władca Skanii, Pomorza i Szlezwiku, pan Morza Północnego i Bałtyckiego.

3 lutego 1014 roku umiera Swen Widłobrody. To wyjątkowo niefortunne zdarzenie – król Danii i Norwegii włada Anglią zaledwie od pięciu tygodniu. Tron zdobył siłą, w ten sam sposób trzeba go utrzymać. A przecież są jeszcze do rozwiązania kwestie dynastyczne.

Kanut wraca do Anglii

W Danii następcą Swena zostaje Harald, najstarszy syn. Jednak wojsko, które podbiło Anglię opowiada się za Kanutem.

Co gorsza, Anglicy buntują się. Obiecana pomoc nie dociera do Kanuta, duńskie panowanie w Anglii wydaje się skończone. Nie mijają jednak dwa lata, a Kanut wraca na wyspę. Ma dziesięć tysięcy wojów (w tym oddział użyczony mu przez Bolesława Chrobrego) i 200 statków. Szybko zajmuje kolejne regiony. Do generalnej bitwy jednak nie dochodzi – dotychczasowy król Anglii, Ethelred II Bezradny, umiera. Londyńczycy wybierają królem jego syna, Edmunda, ale rycerstwo opowiada się za Kanutem.

Wojna trwa przez cały rok 1016. Traf chce jednak, że 30 listopada umiera także Edmund. Kanut jest już oficjalnie królem. Rok później cementuje swoją władzę żeniąc się z wdową po Etherledzie, Emmą.

Dania u stóp

Kiedy wydaje się, że Kanut będzie spokojnie rządził mało znaczącym królestwem, dociera do niego wiadomość o śmierci brata. Jest rok 1019 i wojowniczy król Anglii nie zamierza odpuścić. Płynie do Danii, gdzie zostaje ogłoszony legalnym władcą, po czym wraca do Anglii.

Kanut Wielki na monecie

W 1025 roku przeciw Kanutowi występują królowie Norwegii i Szwecji, Olaf i Anund. Wiedzą, że wzrost duńskiej potęgi to zagrożenie dla nich samych. Dlatego podburzają rządzącego w imieniu Kanuta Ulfa, żeby sam objął tron. Wynik decydującej bitwy morskiej pod Helgeå nie jest jednoznaczny. Jednak koniec końców Olaf z Anundem odpuszczają i Dania jest bezpieczna.

Związki z cesarzem i zagrożenie z norwesko-szwedzkie

Ponieważ w średniowieczu najlepszym sposobem na zabezpieczenie pozycji (poza wierną drużyną) są małżeństwa, Kanut wydaje za mąż swoją córkę, Gunnhildę. Mężem jest nie byle kto, bo syn cesarza Konrada, Henryk (później także cesarz).

Zadowolony z nowego sojusznika i zięcia cesarz przyznaje mu Szlezwik, kraj położony na południe od Danii. Do rozwiązania pozostaje jeszcze kwestia norwesko-szwedzka.

Oba kraje zostały podbite przez ojca Kanuta, Swena. Później jednak ich władcy usamodzielnili się. A w 1025 roku najechali Danię. Dla Kanuta zabezpieczenie panowania od północy to ważna sprawa. Wydarzenia, które omal nie pozbawiły go tronu duńskiego nie mogą się powtórzyć. Dlatego w 1028 roku wyprawia się na Norwegię – w 50 statków.

Zasięg imperium Kanuta Wielkiego

Król Norwegii i Szwecji, Szkocji i Dublina

Płynąc wzdłuż wybrzeża duński król przyjmuje hołdy od kolejnych lokalnych władców. W końcu w dzisiejszym Trondheim zostaje ogłoszony królem Norwegii. Olaf próbuje jeszcze swojej szansy, ale przegrywa bitwę pod Stiklestad.

Mniej więcej w tym samym czasie Kanutowi udaje się podbić południową część Szwecji – dzisiejszą Skanię. Tytułuje się też królem Szwecji. Jego podboje są już wtedy ogromne, ale apetyt – także.

Pod koniec lat dwudziestych jedenastego wieku Kanut wyprawia się na Szkotów. Z tamtejszego króla, Malcolma, robi swojego wasala, podobnie jak z władców rządzących w dzisiejszej Walii i w okolicy Dublina.

Imperium, które miało nie przetrwać

W 1030 roku imperium Kanuta rozciąga się od Lofotów na północy, do Kornwalii na południu. Od Wysp Owczych, po Gotlandię. Król włada na Morzu Północnym decydując o powodzeniu lub klęsce przedsięwzięć handlowych. Ma pod kontrolą także Bałtyk.

Jest o krok od stworzenia północnego imperium, ale nie robi go. Zamiast budować trwałą konkurencję dla cesarstwa rzymskiego, decyduje się na podział swojego państwa. Kronikarze sugerują, że Kanut wręcz odrzucał możliwość przekazana wszystkich posiadłości w ręce jednego dziedzica. Jedne z jego synów, Hardekanut, miał dostać Danię, Swen – Norwegię, a Harold Zajęcza Stopa – Anglię.