Najstarsze zabawki

Zabawki drewniane i ceramiczne – także w przeszłości dzieci dostawały różne przedmioty, których celem była zabawa, ale i nauka. Niektóre jakby-zabawki to tak naprawdę rzeczy wykorzystywane w celach religijnych.

Można powiedzieć, że ludzie od początku używali zabawek. Za ich pomocą uczyli dzieci, ale też pozwalali im na posiadanie czegoś „własnego”. Z drugiej strony w odległej przeszłości niewiele było momentów, w których ludzie mogli się po prostu bawić. Wszystko musiało mieć jakiś sens.

Piekarz piecze chleb, krokodyl rozdziawia paszczę

Archeologiczne dowody jasno wskazują na to, że zabawki z drewna, gliny czy kości były wykorzystywane od początku istnienia ludzkiej cywilizacji. Dzieci z Babilonu i Egiptu, Grecji i Rzymu – wszystkie miały jakieś rodzaje przedmiotów posiadanych przede wszystkim dla rozrywki (choć nie tylko, o czym później).

Przykłady takich zabawek? Królewska Gra z Ur w Babilonie, którą datuje się na pięć tysięcy lat. Lub tradycyjna gra z tamtych okoli – Mancala (3 tys. lat). Do tego egipskie zabawki drewniane sprzed czterech tysięcy lat – piekarz, który wypieka chleb albo krokodyl, który groźnie szczerzy swoje zęby. Do tego krowa i inne zwierzęta gospodarstwa domowego.

Zabawki drewniane z Egiptu, gliniane z Grecji

Wróćmy do Ur. To tam archeolodzy odnaleźli gliniane zabawki sprzed 5,5 tysiąca lat. Wykonane z ceramiki błyskotki odnaleziono z kolei w znanej skądinąd Troi. Ich wiek oceniany jest na pięć tysięcy lat. Zabawki drewniane z Egiptu mają cztery tysiące lat (o czym była już mowa), a chińskie produkty z różnych materiałów – ponad trzy tysiące lat.

Pierwsze gliniane z terenów Grecji pochodzą z tego samego okresu. Grecka ceramika z mniej więcej szóstego wieku p.n.e. przedstawia min. mężczyzn i kobiety bawiących się różnymi zabawkami. Jak widać nie tylko dzieci używały takich przedmiotów.

Wiele ze starożytnych przedmiotów przeznaczonych dla dzieci to zabawki drewniane, wydaje się jednak, że znacznie ważniejsze były te wykonane z gliny czy ceramiki. Ich rola była jednak zupełnie inna niż dzisiejszych. Bardzo często stosowano je jako przedmioty o znaczeniu religijnym.

Religijne zabawki z terenu Iranu

Wiele z najwcześniejszych zabawek ma właśnie taki charakter. Nieraz trudno rozpoznać te, którymi bawiły się dzieci i te, które wykorzystywali kapłani w swoich rytuałach. Jednym z najstarszych przykładów takiego nie-zabawowego wykorzystania zabawek jest stanowisko archeologiczne w świątyni w Iranie.

Znaleziono tam min. figurki przedstawiające zwierzęta (lwy, ale też trzodę gospodarską) wykonane z marmuru i przymocowane do platform na kołach. Całość można było ciągnąć za pomocą sznurka. Innym podobnym znaleziskiem może być lalka z ruchomymi ramionami i nogami, która otwiera usta, gdy pociągnąć za sznurek. Niektóre z zabawek to także yo-yo. Ich celem było z kolei wsparcie w trakcie polowania. Yo-yo uważane są za drugie najstarsze zabawki w historii ludzkości.