Pańćatantra – najstarszy zbiór baśni

Baśnie towarzyszą ludziom od zarania dziejów. Każdy starożytna cywilizacja może poszczycić się bardziej lub mniej znanymi baśniami, mitami czy legendami.

Europejskie baśnie, wiele zawdzięczają mitologii starożytnej Grecji i Rzymu. Spory wpływ na kształtowanie się tego gatunku literackiego, miała również mitologia Celtycka. W średniowieczu silnie rozwinęła się „instytucja” bardów. Wędrowni śpiewacy przekazywali ludziom, ustnie różne podania i legendy. Musimy pamiętać, że w średniowieczu tylko duchowieństwo umiało pisać i czytać. To dzięki bardom narodziły się legendy o Królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu, czy legenda o Robin Hoodzie. W raz z rozwojem piśmiennictwa, zaczęły powstawać dzieła, które do dziś bawią i uczą nasze dzieci. Najbardziej popularnymi kanonami baśni są Baśnie Braci Grimm, Baśnie Hansa Christiana Andersena czy Bajki Babci Gąski  autorstwa Charlesa Perraulta. W Polsce najbardziej znanym bajkopisarzem jest Józef Ignacy Kraszewski.

Obecnie na świecie uważa się, że najstarszym zbiorem są Baśnie Tysiąca i Jednej Nocy opowiadane przez księżniczkę Szeherezadę, królowi Szachrajowi.  Zbiór ten został spisany na przełomie IX i X w.n.e. Zgromadzono w nim około trzystu  baśni. Głownie były to opowiadania arabskie, legendy staroindyjskie i perskie a także starożytne przypowieści babilońsko asyryjskie.  Niewiele jednak osób wie, że najstarszym zbiorem baśni jest Pańćatantra, czyli Pięcioksiąg.

Pańćatantra została spisana w Indiach w I wieku naszej ery. Przez stulecia była tłumaczona na wiele języków świata, znano ją w starożytnej Grecji i Persji,oraz na Bliskim Wschodzie. Po mimo, że Pańćatantra była znana Europejczykom już wcześniej renomę zyskała dopiero w wieku XIX, wraz z rozwojem Imperium Brytyjskiego i zachwytem tego co egzotyczne (kultura Indyjska i Chińska) .  Nie mniej Pańćatantra nie zakorzeniła się na stałe w europejskim kanonie literatury. Wynikało to z samej filozofii zawartych w niej opowiadań. Bajki zawarte w Pięcioksięgu, były napisane specjalnie dla synów królewskich. Język był prosty a sama lektura była swoistego rodzaju podręcznikiem poprawnego zarządzania państwem. Głównym nurtem filozoficznym Pańćatantry jest artha, czyli przedłożenie tego co materialne ponad wartości duchowe. Dobroduszność czy łaska dla innych, jest traktowana jako głupota, która może władcę wiele kosztować. Taka wizja kształcenia, gryzła się z tradycją chrześcijańską, obecną w całej Europie. Z tego powodu bliższe Europejczykom były baśnie rodzimych autorów czy legendy księżniczki Szeherezady. Uczące, że dobre uczynki będą nagrodzone a zło i egoizm ukarane.

Pańćatantra może jedynie pozazdrościć Baśnią Secherezady pozycji jaką, ta druga wyrobiła sobie w świecie chrześcijańskim. Jeszcze dużo czasu minie nim stanie się ona księgą, z której dzieci będą uczone zwyczajów społecznych. Same bajki są interesujące i na pewno godne poznania przez osoby dorosłe.

Stopka autorska: legendy – http://www.polskatradycja.pl/folklor-regionalny/legendy.html